The Zone of Interest

'Het alledaagse en het onbevattelijke komt op verpletterende wijze samen'

- De Volkskrant

Een film over de Holocaust zoals je 'm nog nooit gezien hebt. The Zone of Interest ging in mei '23 in première op het 76e Cannes Film Festival en werd direct bejubeld. Om de regie en script writing van Jonathan Glazer, de cinematografie, het ingehouden en tegelijkertijd onmenselijk klinkende sound design, de experimentele manier van filmen en storytelling, de acteerprestaties, de broeierige afstandelijke sfeer.

Al jaren voelde Glazer de urgentie om een film te maken over het oorlogsdrama en de spiegel ermee naar het heden: 'This is not about the past, it's about now. About similarities to the perpetrators, not our similarity to the victims'. Met de gelijknamige roman van Martin Amis over de Auschwitz commandant Rudolf Höss en zijn vrouw Hedwig kreeg het idee nog meer vorm. Glazer startte in 2014 met extensief onderzoek naar de achtergrond van de familie Höss. 

Christian Friedel en Sandra Hüller schitteren niet als mythische geweldenaren maar als gewone mensen die er moedwillig voor kozen bij te dragen aan gruwelijkheden en uitmoorden van mensen. Ze woonden in Auschwitz in een idyllische bubble, in de 'Zone of Interest' naast het concentratiekamp, met alleen een hoge muur die hun idyllische gezinsleven in een luxueuze villa scheidde van de horror ernaast. Terwijl kampcommandant carrière maakt als meedogenloze Nazi die de scepter zwaait in kamp Auschwitz, is hier het gezinsleven van alledag. De Höss-familie leeft volgens de regels van de Artaman League. Dit was een in 1923 gestichte Duitse anti-stadse, terug-naar-het-platteland beweging. Deze beweging werd door de Nazipartij omarmd. Hedwig Höss doet er alles aan een paradijsje te bouwen voor het gezin met vijf kinderen. Als ze moeten verhuizen weigert ze de schijnwereld van prachtige rozen en dahlias te verlaten.

A movie with NO crew. Er was geen filmset. Er was geen belichting. Geen storende filmapparatuur. Alles was echt. Het huis en de tuin met overal verborgen camera's. De filmcrew in een trailer naast de villa met tig tv-schermen. Dat had effect op het acteren. Het moest zo echt en waarheidsgetrouw als mogelijk zijn. Een soort reality Big Brother show in een Nazi-villa. Glazer; 'I wanted to create an arena for them and watch their behavior.'

Je ziet niets van wat er zich achter de muur afspeelt. Door het indringende en dreigende sound design van Johnnie Burn zit je wel middenin de gruwelijkheden. De onafgebroken zwarte damp uit de Auschwitz schoorstenen dringt je neus binnen en doet je huiveren. 

De film benauwt, verbijstert en houdt je die spiegel voor; het duistere zit in elk mens. Leren we van het verleden? Dat kunnen we bewijzen in de tragische verschrikkelijke politieke onrusten en oorlogen in onze tijd.  

The Zone of Interest kreeg onder andere vijf Oscarnominaties (onder meer voor Best Film) op de 96e Academy Awards, en wonnen er twee: Best International Feature en Best Sound. In Cannes won de film een Grand Prix, drie prijzen bij de British Academy Film Awards en drie nominaties bij de Golden Globe Awards!